Je kunt van ‘opruimgoeroe’ Marie Kondo zeggen wat je wilt, maar ze heeft de wereld verrast met een inzicht dat levens ingrijpend heeft veranderd: het verschil tussen opruimen en schoonmaken. Het idee is dat mensen vaak wel hebben leren schoonmaken, maar niet weten hoe ze moeten opruimen. Ze doen het een, maar willen het resultaat van het ander. Kondo heeft ons geleerd dat schoonmaken te maken heeft met hygiëne, terwijl opruimen gaat om organiseren en categoriseren – iets wat je overal in huis kunt toepassen, maar wat doorwerkt in alle aspecten van je leven.
Het is menselijk om ons te vergissen in woorden die we denken te begrijpen. In dat opzicht zijn er ook twee andere begrippen die we van elkaar moeten onderscheiden: ontmoeten en contact maken.
We zijn met name op het werk geneigd om ontmoeten en contact maken door elkaar te gebruiken. Terwijl het twee wezenlijk verschillende vormen van interactie zijn. Het lijkt misschien overdreven om zo kritisch naar deze concepten te kijken, maar teambuildings- en netwerkbijeenkomsten slaan de plank vaak mis door een gebrek aan inzicht in dit verschil. Werkgevers willen dat werknemers contact maken, maar scheppen vaak alleen de voorwaarden om elkaar te ontmoeten. Als we eenmaal begrijpen wat het verschil is tussen ontmoeten en contact maken, kunnen we bijeenkomsten op de werkplek (en het doel daarachter) anders gaan inrichten, zodat ze succesvoller worden.
Wat is ontmoeten?
Wanneer mensen elkaar ontmoeten, beginnen ze meestal met zich voor te stellen. In de zeven jaar dat ik in de online dating-industrie heb gewerkt, heb ik dat vaak gezien. Mensen die elkaar ontmoeten, wisselen informatie over zichzelf uit, maar vertellen geen verhaal. Een veelgehoorde klacht van singles die daten, is dat het hele datingproces zo vermoeiend is. Deels wordt dat veroorzaakt door het proces zelf. Het is een logistieke puzzel van matchen, chatten en afspreken. Maar wat mensen het meest lijkt te vermoeien, is het steeds opnieuw uitwisselen van dezelfde informatie.
Wanneer je simpelweg informatie uitwisselt, heb je geen idee wie iemand echt is. En in een datingomgeving is het dan maar al te gemakkelijk om iemand af te schrijven. Een opmerking die verkeerd valt, een slechte dag of het in iemands ogen niet eerlijk delen van de rekening kan na het eerste afspraakje al snel “tot nooit meer ziens” betekenen.
Ook over collega’s hebben we soms snel een oordeel klaar, vooral omdat we ze nooit echt leren kennen. Een goed voorbeeld van hoe we elkaar op het werk wel ontmoeten, maar geen contact maken, zijn de happy hours waar we vaak op vertrouwen als sociaal smeermiddel. Het is natuurlijk niet onmogelijk dat mensen tijdens een happy hour contact maken. Maar deze omstandigheden zijn beter geschikt voor een snelle kennismaking met veel mensen dan voor een diepere connectie met een enkeling – terwijl juist daardoor betekenisvollere relaties met collega’s kunnen ontstaan.
Wat is contact maken?
Wanneer je contact maakt, krijg je meer van iemand te zien. Het geeft energie en ontstaat vaak wanneer iemand iets over zijn of haar leven vertelt. Contact maken gaat verder dan koetjes en kalfjes, maar betekent niet dat je al je kwetsbaarheden of persoonlijke ervaringen hoeft prijs te geven. Contact maken kan heel eenvoudig, bijvoorbeeld wanneer je het over een aflevering van Game of Thrones hebt of vertelt over dat geweldige broodje shoarma dat je gisteren hebt gegeten.
Je hebt ongetwijfeld wel eens meegemaakt dat iemand je een verhaal vertelde dat je echt voor je zag. Je kon je gesprekspartner in een andere context zien en in gedachten een vollediger beeld van hem of haar schetsen. Het betekent niet dat je de ander leuk moet vinden of dat jullie vrienden moeten worden, maar een dergelijke interactie helpt je mensen te zien hoe ze echt zijn.
Contact maken op het werk
Werkgevers zouden hier graag een lijst van nuttige tips zien om hun medewerkers te helpen contact te maken, waardoor een veel prettigere werkomgeving ontstaat. Maar denken in termen van tips en trucs werkt niet, omdat je daarmee tactisch (iets direct aanpakken) en niet strategisch (het algemene doel nastreven) bezig bent. Probeer in plaats daarvan situaties te creëren waarin mensen verder kunnen kijken dan een eerste indruk en de ruimte krijgen om werkelijk contact te maken.
Laten we bijvoorbeeld kijken naar de hoeksteen van veel werkgerelateerde bijeenkomsten: eten. Het is gemakkelijk om te denken dat een gratis maaltijd mensen samenbrengt, en in theorie is dat natuurlijk ook zo, maar we gaan hier voor betekenisvol, niet voor de logistiek. Als we eten bestellen voor een teambijeenkomst, gaat het over dieetbeperkingen, voedselallergieën en eventuele groepsvoorkeuren. Maar stel nou dat we eten zouden gebruiken om medewerkers beter te leren kennen? Bij WeWork heb ik een eenvoudig maar verbindend concept bedacht, het ‘Favorietenfeest’.
Het werkte als volgt: voorafgaand aan een etentje met het team stuurde ik aan alle vijftien teamleden, waaronder vijf nieuwe mensen, een korte, grappige enquête. Ik wilde zo veel mogelijk verschillende ervaringen van medewerkers verzamelen. Ik stelde vragen als ‘Wat kies je als je in een café snel wat wilt eten?’ en ‘Welk gerecht maakt je blij?’; ‘Sla je nooit af?’; ‘Maakt je willoos?’; ‘Vertegenwoordigt je cultuur of je gezinsleven?’
Op basis van de antwoorden, koos ik voor iedereen bepaalde gerechten die tijdens het etentje waren gelabeld met de naam van het betreffende teamlid. Zo deelden we meer dan alleen een maaltijd op basis van dieetbeperkingen. We deelden vrolijkheid, wensen, verlangens en voorkeuren, zowel alledaagse als exclusieve. Het eten was niet langer een ding op de kaart; het was een manier geworden om elkaar beter te leren kennen. Onze software-engineer uit Pakistan kon ons vertellen over Bengaalse viscurry. Onze designer straalde toen de citroentaart op tafel kwam. Onze teamleider wist alles over de perfecte truffelpasta.
Het verschil tussen ontmoeten en contact maken
We hadden gewoon samen kunnen eten. Maar we deden veel meer: we leerden onze collega’s beter kennen. De conversatie was zo levendig dat niemand hoefde terug te vallen op de gewone koetjes en kalfjes of een lijstje feiten over zichzelf hoefde op te dreunen. Er werd niets onthuld dat te persoonlijk was en niemand kreeg alleen alle aandacht.
Zo makkelijk kan het zijn om op het werk meer authentieke connecties te maken. Waar je bij ontmoeten iemands naam en functietitel hoort, ontdek je bij contact maken met hetzelfde gemak dat je collega citroentaart de beste combinatie vindt van zuur en zoet.
Contact maken gaat om verder kijken dan de basis. Wacht er niet mee tot je elkaar buiten het werk treft. En denk niet dat het gesprek heel persoonlijk of pijnlijk moet worden (je hoeft niet diep in iemands problemen te duiken). Het gaat er niet om dat het persoonlijk wordt. Het gaat erom iemands persoonlijkheid de ruimte te geven.
Lakshmi Rengarajan is Workplace Connection Advisor bij WeWork. Voordat ze bij WeWork kwam, was Rengarajan verantwoordelijk voor de organisatie van evenementen bij Match.com. Ze is de bedenker en oprichter van Me So Far, een offline dating-forum voor singles die ontmoeten willen veranderen in contact maken.
